On the Syntactic Functions of the Participle -GAn/-KAn in Garâibü's-Sıgar

Türkçenin Tarihî seyri içinde önemli bir yere sahip olan Çağatay Türkçesi, 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar Orta Asya'nın ortak edebî dili olarak varlığını devam ettirmiştir. Bu edebî dil pek çok sanatkâr yetiştirmiş olmakla birlikte Çağatay Türkçesi ile özdeşleşen tek isim şüphesiz ki Alî Şîr Nevâî olmuştur. Çağatay Türkçesi için bu denli önemli olan Alî Şîr Nevâî'nin eserleri üzerinde pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalara katkı sunmak arzusuyla bu makalede Alî Şîr Nevâî'nin Garâibü's-sıgar adlı divanı üzerinden -GAn/-KAn sıfat fiilinin cümledeki görevlerinin neler olduğu konusu ele alınacaktır. -GAn/-KAn sıfat fiili birçok araştırmacı tarafından gerek tarihî yazı dillerinde gerekse çağdaş lehçelerde çeşitli şekillerde incelenmiştir; fakat bu çalışma ile ilk defa Alî Şîr Nevâî'nin Garâibü's-sıgar adlı eserinden yola çıkılarak ilgili ekin Çağatay Türkçesi söz diziminde hangi görevleri üstlendiği konusunda genel bir değerlendirmede bulunulacaktır. Giriş bölümünde sıfat fiiller ve Garâibü's-sıgar hakkında genel mahiyette bilgi verilecektir. Ardından -GAn/-KAn ekinin tarihî gelişimi ve çağdaş lehçelerdeki durumundan bahsedilerek Garâibü's-sıgar'da yer alan -GAn/-KAn sıfat fiilinin cümle içinde ve kelime gruplarında özne, nesne, zarf, yer tamlayıcısı ve yüklem gibi cümlenin hangi unsurunda görev aldığı, hangi yapılarda, ne sıklıkla kullanıldığı seçilen örnek beyitler üzerinden gösterilecektir. Bu kısımda araştırmacılara kolaylık sağlamak amacıyla beyitlerin günümüz Türkiye Türkçesine aktarımı da yapılacaktır.